سلامت روان در اندیشه اسلامی در یک... .
سلامت روان در اندیشه اسلامی در یک پیوستار قرار خواهد گرفت از «سلامت» آغاز میشود، از «طهارت» عبور میکند و به «قداست» میرسد!
طهارت؟!
قداست؟!
آری طهارت و قداست!
طهارت و قداست کاملترین مراحل سلامت در منظر اسلامی هستند؛ همان چیزهایی که معنای آنرا نمیفهمیم ما؛ همان مراحلی که نمیرسند به آن؛ جز ملازمان «عصمت» و افرادی که تالیتِلو (پیروِ راه) «معصوم»اند!
سردار سلیمانی، سلامت، طهارت، قداست، روانشناسی اسلامی
بگذارید کمی بیشتر توضیح دهم:
بر اساس این پژوهش، «سلامت» به جدا بودن از امیال، رفتار، و باورهایی که با اهداف متعالی فرد در تعارضاند اشاره دارد. با این حال به دلیل پیوند دائم مفهوم سلامت دین و دنیا در منابع اسلامی نمیتوان این دو را از هم مجزا نمود، و باید به یکی از دو فرض ذیل قائل شد:
-یا باید با رویکرد مقولهای به سلامت، سلامت معنوی (که با تعابیر سلامت در دین یا سلامت در آخرت در منابع اسلامی آمده) را یک مقوله در کنار دیگر مقولههای سلامت روان(سلامت زیستی، روانی، اجتماعی) دانسته؛ امّا بهدلیل پیوند محکم آن با دیگر مقولات، از «سلامت روانی-معنوی» در اسلام سخن گفت،
-و یا با یک رویکرد پیوستاری، سلامت را در دامنهای از سلامت در دنیا تا سلامت در آخرت گسترش یافته دیده، و سلامت معنوی را «سلامت کامل» تلقّی کرد که دین اسلام، خواهان تلاش افراد در دستیابی به آن میباشد. این موضوع در تبیین مفهوم «طهارت» بیشتر قابل بررسی است.
اجازه بدهید کمی درباره مفهوم طهارت صحبت کنیم.
طهارت یک عنوان دینی است که فقط در امور روانی- معنوی یا امور جسمی که منجر به امور معنوی میشود بهکار رفته است، در حالیکه مفهوم سلامت اعم از قلمرو جسمی و روانی است. طهارت به پاک بودن یا پاک شدن از هر نوع آفت یا آلودگی اشاره دارد که در امور معنوی، ارتباط فرد با منبع مقدس را به چالش میکشاند.
از این رو «طهارت» را باید کاملترین درجه سلامت روانی- معنوی تلقی کرد که تنها با اتصال روانی به منبع مقدس؛ یعنی خدای متعال محقق خواهد شد.
در روایات اسلامی، سالمترین قلبها از آنِ کسانی است که به طهارت رسیده باشند (منابع دینی این ادعاها در مقاله مورد اشاره ذکر شده است).
این طهارت، به سالم ماندن یا سالم شدن از همه اعمال غیرهمسو با هدف متعالی اشاره دارد که بهعنوان آفت یا آلودگی، روان فرد را دچار آسیب کرده، و ارتباط فرد با منبع مقدس یعنی خداوند را به چالش میکشاند.
طبق منابع اسلامی امام معصوم معدن و خاستگاه طهارت و قداست است (منبع: الکافی، ج1، ص198؛ از مهمترین منابع روایی شیعه) و افراد دیگر نیز به سبب شناخت، تبعیت، محبت، و ارتباط با امام معصوم میتوانند به درجات مختلف طهارت دست یابند (الکافی، ج1، ص194).
به نظر شما آیا نمیشود سردار شهید حاج قاسم سلیمانی را در این راستا شناسایی کرد؟ روش و منش زندگی فردی و جمعی او حکایت از این جریان ندارد؟
سردار، سلیمانی، قداست، طهارت، روانشناسی سلامت
شاید سوال کنید فرد چگونه این راه سلامت را آغاز میکند و در مسیر طهارت قرار میگیرد؟
میدانستید یکی از تعابیری که در منابع اسلامی در مورد سلامت بهطور فراوان تکرار شده است، تعبیر « السَّلَامَةُ مِنْ: سالم ماندن از» میباشد؟ کما اینکه تعابیری نیز تحت عنوان «السَّلَامَةُ فِی: سلامت در» داریم.
مواردی که در روایات با تعبیر « السَّلَامَةُ مِنْ: سالم ماندن از» به آنها اشاره شده عبارتند از:
سالم ماندن از وابستگی به دنیا
سالم ماندن از تبعیت امیال و کششهای ناهمسو با هدف
سالم ماندن از بدزبانی، بددستی، و بدرفتاری
سالم ماندن از مصیبتها و گرفتاریهای روزگار.
از این تعابیر ما «عامل» یا «عوامل تهدید کننده سلامت» را استخراج کردهایم. این عوامل همواره برای افراد «سختی آور» و «رنج آور» است. ما برای اینکه در جریان سلامت قرار بگیریم باید از این عوامل مصون مانده یا اگر گرفتار آنها شدهایم بتوانیم از آنها خارج شویم.
از این رو یکی از عناصر مدل سلامت روان در اندیشه اسلامی «معیارپذیری توحیدی» است.
منظور از «معیارپذیری توحیدی» واداشتن خود به اعمال همراستا با هدف متعالی و مهار خود از اعمال معارض با هدف متعالی است.
شاید سوال کنید که همه چیز که در دست ما نیست! ما چگونه از مصیبتها و گرفتاریها مصون بمانیم؟ بله با برخی از عوامل باید «کنار آمد» و «تحمل کرد». از این رو عنصر دوم در مدل سلامت روان در اندیشه اسلامی «سازش پذیری توحیدی» است.
دریافت
دیدگاه ها ۰ هیچ نظری هنوز ثبت نشده است